Arridy bị kết án tá» hình tại Nhà tù Thà nh phố Canon ở Colorado. Nếu thống đốc trì hoãn và o phút cuối cùng trong ngà y, cái chết cá»§a Arridy có thể không xảy ra, và Colorado sẽ không thá»±c hiện má»™t trong những vụ hà nh quyết đáng xấu hổ nhất trong lịch sá». . Bản án tá» hình Arridy bắt nguồn từ vụ sát hại má»™t gia đình đã mất ở Pueblo, Colorado, và o ngà y 14/8/1936. Kẻ đột nháºp đã tấn công Dorothy Drain (15 tuổi) và Barbara (12 tuổi) bằng má»™t chiếc rìu. Dorothy bị tấn công tình dục và bị giết, còn Barbara thì sống sót.
Hai phụ nữ địa phương nói rằng hỠđã bị má»™t ngưá»i đà n ông dò dẫm từ phÃa sau nhưng đã có thể Ä‘uổi cô ấy Ä‘i. Theo lá»i kể cá»§a hai nạn nhân, má»™t ngưá»i đà n ông thấp bé, máºp mạp, da ngăm Ä‘en, trông giống ngưá»i Mexico.
Có nhiá»u Ä‘iểm tương đồng giữa cảnh thoát nước và tình huống cá»§a hai ngưá»i phụ nữ lá»›n tuổi đã tấn công căn há»™ theo cách nà y. Ba tòa nhà vừa được xây dá»±ng cách đây hai tuần. Cụ bà 72 tuổi qua Ä‘á»i, ngưá»i bạn 58 tuổi bị thương nặng. Cả hai Ä‘á»u bị bắn và o đầu.
Äồn cảnh sát thị trấn đã tìm kiếm những ngưá»i trùng khá»›p vá»›i các nhân chứng và những ngưá»i ghét gia đình nạn nhân. Cảnh sát trong khu vá»±c đã tìm thấy nhiá»u ngưá»i vô gia cư, bệnh táºt, ngưá»i nháºp cư và nhiá»u ngưá»i khả nghi khác nhau. Phạm vi nghiên cứu đã mở rá»™ng ra toà n bá»™ quốc gia láng giá»ng.
Arridy (trái) gặp gỡ Giám đốc Roy Best. Ảnh: Associated Press.
Nghi phạm đầu tiên được phát hiện và o ngà y 20 tháng 8 năm 936. Tại đám tang cá»§a má»™t cô gái 15 tuổi, cảnh sát Pueblo đã hai lần nhìn thấy má»™t ngưá»i đà n ông mặc quần áo lao động Ä‘i bên quan tà i để tiá»…n biệt ngưá»i đã khuất và cố gắng đưa đồng xu cho cha cá»§a nạn nhân để “giúp đỡ gia đình.” Ngưá»i được xác định là Frank Aguilar đến từ Mexico, ngưá»i là m việc trong gia đình nạn nhân. Hiếp dâm, giết ngưá»i và ảnh phụ nữ trên khắp đất nước. Trong má»™t cái cháºu, dưới miếng giẻ là đầu lưỡi rìu, vết thương có má»™t khe hở, hình như trùng vá»›i vết thương trên đầu cô gái. Dưới má»™t số móng tay cá»§a Aguilar là các đưá»ng chenille mà u xanh lá cây, phù hợp vá»›i các tấm cá»§a ngôi nhà . Barbara Drain cÅ©ng khẳng định thá»§ phạm xuất hiện trong phòng ngá»§ đêm đó chÃnh là Aguilar.
Và o ngà y 26 tháng 8 năm 1936, cảnh sát Pueblo nháºn được má»™t cuá»™c gá»i từ cảnh sát gần Cheyenne, Wyoming. Theo cảnh sát trưởng, má»™t nam thanh niên bị bắt sau khi Ä‘i dạo quanh nhà ga đã chịu trách nhiệm vá» vụ giết ngưá»i. Ngưá»i nà y là Joe Arridy, 21 tuổi, sau đó đã gây án. Những ngưá»i chế nhạo có thể mô tả những chi tiết mà chỉ những ngưá»i có mặt tại hiện trưá»ng má»›i có thể biết được như cách bà i trÃ, mà u sắc cá»§a căn phòng … Dù không có biên bản ghi lại quá trình thẩm vấn và không có nhân chứng, Giám đốc Hạ An Ngôn vẫn ngăn cản đồng nghiệp bá» qua cho nghi phạm má»›i.
Trước khi đến đồn cảnh sát Pueblo, lá»i thú nháºn cá»§a Aridi đã thay đổi. Tại thá»i Ä‘iểm nà y, Arridy nói rằng anh ta đã phạm tá»™i vá»›i má»™t ngưá»i đà n ông tên Frank, và chÃnh Frank đã chặt nạn nhân bằng rìu. Arridy được chuyển đến thà nh phố Pueblo để là m thà nghiệm. Khi gặp “đồng bá»n” cá»§a mình, Aridi nói đó là Frank, nhưng Aguilar nói: “Anh ta chưa bao giá» nhìn thấy kẻ thù.”
Sinh ra ở Pueblo năm 1915, Aridi bị tà n táºt từ nhá». ký tên. Tinh thần không thể nói trong 5 năm. Sau khi bị Ä‘uổi khá»i trưá»ng tiểu há»c vì “không thể há»c được”, Arridy được nháºn và o Trưá»ng dà nh cho Ngưá»i khuyết táºt Tâm thần Colorado khi má»›i 10 tuổi.
Äánh giá đầu và o cá»§a anh ấy cho thấy, “Arridy không thể gá»i tên mà u sắc hoặc phân biệt mà u sắc má»™t cách chÃnh xác. Trứng và đá. Anh ấy cÅ©ng không thể lặp lại chuá»—i bốn chữ số. Nó được cho là ” cháºm “,” Trông tháºt ngu ngốc và mất táºp trung. “Theo lá»i hiệu trưởng, Arridy rất dá»… bị kÃch động và thừa nháºn hà nh vi trá»™m thuốc lá khi thừa nháºn rõ rà ng mình không phải là thá»§ phạm. Äặc biệt, Arridy thưá»ng nhạy cảm vá»›i đà n ông và chưa bao giá» tá» ra quan tâm đến ngưá»i khác giá»›i. – Arridy Xiangxia Lá»i thú nháºn cá»§a trung sÄ© Ann cÅ©ng rất đáng ngá». Äầu tiên, Arridy nói rằng anh ta dùng gáºy để gây án, sau đó anh ta mang theo má»™t chiếc rìu. Chi tiết vá» vÅ© khà chiếc rìu đã được đăng trên báo. Cảnh sát trưởng Xia’an đã biết vá» anh ta Trước khi Pueblo có nghi phạm, Aridi không đỠcáºp đến “đồng phạm” cá»§a anh ta là Frank Aguilar.
Aridi cÅ©ng nháºn trách nhiệm trong các trưá»ng hợp khác (chẳng hạn như trong vụ án). Ngà y 23 tháng 8 năm 2005, phụ nữ bị tấn công ở Colorado Springs, tuy nhiên, ngưá»i ta khẳng định rằng Arridy không thể phạm tá»™i mãi mãi.Từ ngà y 20 tháng 8 năm 1936, ông ở lại thà nh phố Xia’an cho đến khi bị bắt. Mặc dù váºy, đối vá»›i các nhà chức trách lúc bấy giá», những lá»i nói cá»§a Cảnh sát trưởng Hạ An cÅ©ng đủ để đưa ra truy tố Arridy. -Aguilar cá»§a thá» nghiệm được tiến hà nh đầu tiên và kết thúc sá»›m. Aguilar bị kết án tá» hình sau khi thú nháºn vá» vụ hà nh hung đứa con gái đã mất cá»§a mình và hai vụ giết ngưá»i khác chưa được giải quyết ở thị trấn Pueblo. Ông chết trong phòng hÆ¡i ngạt và o tháng 8 năm 1937. Cùng ngà y, Cảnh sát trưởng thị trấn Cheyenne và hai ngưá»i giúp bắt giữ Arridy đã được thưởng 1.000 USD vì phá án. — “Con đưá»ng tòa án” cá»§a Arridy thì khác. Tại phiên Ä‘iá»u trần trước phiên tòa, nhiá»u bác sÄ© cho rằng Arridy chỉ có chỉ số IQ 46, bằng má»™t đứa trẻ 6 tuổi nên không thể nói đúng sai. Má»™t số bác sÄ© khác không đồng ý, nhưng lá»i khai quan trá»ng nhất có thể là Cảnh sát trưởng Xia’an. Theo anh, Alidi đã “rÆ¡i nước mắt” trong lá»i thú nháºn, như thể má»™t đứa trẻ biết mình mắc lá»—i. Cuối cùng, bồi thẩm Ä‘oà n đã phán quyết rằng Arridy có đủ khả năng tố tụng hình sá»±.
Trước tòa, luáºt sư bà o chữa luôn truy tố thân chá»§ vô tá»™i do khiếm khuyết tâm lý. Luáºt sư không phá»§ nháºn lá»i khai cá»§a bên kia, cÅ©ng như không gá»i các nhân chứng như Barbara Drain để chứng minh sá»± vắng mặt cá»§a Arridy. Mặc dù khẳng định rằng thân chá»§ cá»§a mình đã dá»… dà ng thú tá»™i, nhưng luáºt sư đã không gá»i cho Cảnh sát trưởng thị trấn Hạ An.
Ngược lại, lá»i khai nổi báºt nhất cá»§a cảnh sát trưởng đã xuất hiện trong cuá»™c thẩm vấn cá»§a công tố viên. Khi bị thẩm vấn, cảnh sát trưởng thừa nháºn rằng Arridy chưa bao giá» kể những gì đã xảy ra, và trong má»i lá»i khai anh ta Ä‘á»u phải “mở miệng.” Tuy nhiên, chá»§ yếu dá»±a và o lá»i khai cá»§a Cảnh sát trưởng ở Cheyenne, Arridy đã bị kết tá»™i và kết án tá» hình.
Trong tá» tù, Arridy được phục vụ bởi quản ngục Roy Best. , Xin hãy thương xót và tá» tế vá»›i chÃnh mình, vá»›i sách tranh, ô tô đồ chÆ¡i chạy bằng pin và tà u há»a. Hay nhất từng nói: “Arridy là ngưá»i hạnh phúc nhất khi sống trên tá» tù.”
Arridy (phải) tặng đồ chơi cho đồng bà o trước khi phục vụ. Ảnh: Associated Press.
Các nhân viên nhà tù không há» là m khó Arridy. Các tá» tù khác cÅ©ng tham gia và tá» ra kiên nhẫn vá»›i trò chÆ¡i cá»§a Arridy, không gá»i Arridy bằng những lá»i xúc phạm.
Sau khi nháºn bản án tá» hình, Arridy được chỉ định bởi má»™t luáºt sư. Gale Ireland đã há»— trợ trong việc kháng cáo. Ireland cho rằng thân chá»§ không phải là thá»§ phạm, nhưng vá»›i hy vá»ng thắng kiện luáºt sư không thể chứng minh sá»± vô tá»™i mà chỉ cho rằng Arridy bị khiếm khuyết vá» tâm thần nên không thể tá» hình. Những ná»— lá»±c cá»§a Ireland đã là m hoãn án tá» hình tá»›i 9 lần.
Nhưng những ná»— lá»±c cá»§a luáºt sư đã không thể kết thúc án tá» hình, và Arridy không cảm thấy buồn chút nà o. Trong phòng giam cá»§a mình, anh hiếm khi nhìn ra xa chiếc thuyá»n đồ chÆ¡i. Khi được há»i muốn ăn gì trong bữa ăn cuối cùng, Arridy dưá»ng như không hiểu ý nghÄ©a cá»§a câu há»i và chỉ yêu cầu ăn kem.
Và o ngà y 7 tháng 1 năm 1939, Arridy vui vẻ chia sẻ đồ chÆ¡i vá»›i những ngưá»i đồng hương cá»§a mình. Từ từ, anh nhẹ nhà ng bước và o phòng, vẫn mỉm cưá»i khi bị trói và o ghế. Khi được tay cá»§a Tổng giám đốc Nhất xoa dịu, anh ta có vẻ hÆ¡i lo lắng, nhưng lại bình tÄ©nh trở lại. Arridy được chôn cất trong nghÄ©a trang nhà tù. Ngôi má»™ được đánh dấu bằng biển số xe máy. Trong mưá»i năm sau, câu chuyện cá»§a ngưá»i đà n ông nà y đã bị lãng quên.
Năm 1991, nhà văn và nhà hoạt động khuyết táºt Robert Perske đã Ä‘á»c má»™t bà i thÆ¡ vá» vụ Arridy. Perske gặp rắc rối vá»›i bà i thÆ¡ nà y và bắt đầu tìm hiểu thêm vá» câu chuyện cá»§a Arridy và viết nó ra. Nhá» cuốn sách cá»§a Perske, nhiá»u ngưá»i đã biết đến sá»± việc nà y và thà nh láºp “Những ngưá»i bạn cá»§a Joe Aridi”.
Năm 2007, má»™t thà nh viên cá»§a tổ chức Friends đã phát động chiến dịch bảo vệ Joe Aridi. Theo tà i liệu cá»§a Perske và nghiên cứu cá»§a riêng ông, má»™t luáºt sư tên là David Martinez đã đệ trình đơn ân xá dà i 400 trang lên thống đốc Colorado.
Cuối cùng thì sá»± chỠđợi cÅ©ng thà nh hiện thá»±c. Và o ngà y 7 tháng 1 năm 2011, chỉ 72 năm sau vụ hà nh quyết, Thống đốc bang Colorado, Bill Ritter, đã ban hà nh lệnh ân xá hoà n toà n vô Ä‘iá»u kiện cho Arridy vì “rất có thể†anh ta thá»±c sá»± vô tá»™i và sẽ bị quấy rối. Li viết rằng Tổ chức Ân xá Quốc tế không thể đảo ngược thảm kịch nà y trong lịch sá» cá»§a Colorado, nhưng chúng ta phải khôi phục danh tiếng cá»§a mình nhân danh công lý và lòng tốt. Äây đánh dấu lần đầu tiên thống đốc bang Colorado ân xá cho những kẻ phạm tá»™i sau khi thi hà nh án tá» hình. tá» hình.
Tác giả Robert Perske (trái) và luáºt sư David Martinez đến thăm má»™ Joe Arridy năm 2012. Ảnh: Westword .
Hiện tại, logo xe máy gỉ đánh dấu ngôi má»™ cá»§a Arridy đã được thay thế bằng má»™t tượng đà i bằng đá cẩm thạch. PhÃa trên bia má»™ là bức ảnh Arridy Ä‘i tà u, ngà y ân xá và dòng chữ “Äây là nÆ¡i an nghỉ cho những ngưá»i vô tá»™i.”
Quốc Äạt (Westword, “New York Daily News”)